Μέσα στη μακραίωνη διαδρομή, που πραγματεύεται η "Ιστορία του νέου ελληνισμού", ο ΣΤ΄ τόμος επιχειρεί να διερευνήσει και να Ιστορήσει την εσωτερική κρίση της Επαναστάσεως, μια πολύ σύντομη χρονική περίοδο, που ανοίγεται ύστερ από τη συγκρότηση της πρώτης ελληνικής κεντρικής αρχής ως την επιδρομή του Ιμπραΐμ (από τις αρχές τον 1822 ως τις αρχές τον 1825) και η οποία -μολονότι το νέο υλικό που ήλθε στο φως από τις αρχές του αιώνα μας είναι άφθονο- παρουσιάζει πάρα πολλά σκοτεινά σημεία....
Ο κύριος σκοπός της συλλογής των ιστορικών αυτών κειμένων είναι να χρησιμοποιηθούν στις φροντιστηριακές ασκήσεις του μαθήματος της νέας ελληνικής ιστορίας....
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι την ιστορία του νέου ελληνισμού δεν την γνωρίζουμε ακόμη καλά, ιδίως τις αρχές της και την περίοδο της τουρκοκρατίας, μολονότι οι ερευνητές πληθύνονται τα τελευταία χρόνια, καθώς και οι συστηματικές εργασίες....
Μετά την κατάληψη της Κρήτης (1669), κανένα σημάδι στον ορίζοντα δεν φαίνεται να εξαγγέλλει στους σκλαβωμένους Έλληνες την προσδοκώμενη αυγή· έτσι συνεχίζουν την δύσκολη και μονότονη ζωή τους....
Στον τόμο αυτόν, τον δεύτερο, καθώς και στον τρίτο, εξετάζω την περίοδο που εκτείνεται από τα αξιοσημείωτα εκείνα χρονικά σημεία ως την υποταγή της Κρήτης στους Τούρκους (1453-1669), μια ενότητα τόσο από πολιτική, όσο και από πολιτιστική άποψη....
Αποβλέποντας στην οργάνωση και συστηματοποίηση των ιστορικών μας σπουδών και στην καλύτερη διδασκαλία του μαθήματος της νέας ελληνικής ιστορίας στις τελευταίες τάξεις του γυμνασίου και στα Πανεπιστήμια είχα δημοσιεύσει, παράλληλα προς την έκδοση των τόμων της "Ιστορίας του νέου ελληνισμού", τον Α΄ τόμο των "Πηγών", όπου είχα παραθέσει τα πιο σημαντικά, κατά τη γνώμη μου, ιστορικά κείμενα της περιόδου που εκτείνεται από τις αρχές του ως τα 1669....
Ο κύριος σκοπός της συλλογής των ιστορικών αυτών κειμένων είναι να χρησιμοποιηθούν στις φροντιστηριακές ασκήσεις του μαθήματος της Νέας Ελληνικής Ιστορίας....
Ο παρών προτελευταίος τόμος του όλου μου έργου πραγματεύεται τη χρονική περίοδο από την απόβαση του Ιμπραΐμ στην Πελοπόννησο, αρχές Φεβρουαρίου 1825, ως τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, 8/20 Οκτωβρίου 1827, ή -αν δειχτούμε ελαστικότεροι- ως την άφιξη του Καποδίστρια στην Ελλάδα, αρχές Ιανουαρίου 1828....
Συνεχίζοντας με μόνες τις δυνάμεις μου την προσπάθεια που έχω αναλάβει εδώ και τέσσερες σχεδόν δεκαετίες και αναλύοντας μέσα στο κελί της εργασίας μου, της μοναξιάς και της συλλογής, τα στοιχεία της συμπεριφοράς των Νεοελλήνων και της δομής της κοινωνίας τους, τα πιο σημαντικά στοιχεία για την αυτογνωσία μας, παραδίδω τώρα στο κοινό τον Ε΄ τόμο της "Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού" που πραγματεύεται τα χρόνια 1813 ως τα 1822 της Ελληνικής Επαναστάσεως, που έχει μελετηθεί περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο της νεοελληνικής Ιστορίας, χωρίς όμως ν αναστηθεί σε αντάξιο προς τη σημασία της συνθετικό έργο με την ζεστή παρουσία των ανθρώπων της, του κύριου αντικειμένου της Ιστορίας....