Ανάμεσα σ Ανατολή και Δύση, από τα άκρα της Ευρωπαϊκής Τουρκίας μέχρι τα Θεσσαλικά όρια, ανάμεσα στο διευρυμένο εδαφικά μέχρι το 1881 ελλαδικό βασίλειο, από τη μια πλευρά, και ως τα μικρασιατικά παράλια και τη μικρασιατική ενδοχώρα, από την άλλη, ο ενδιάμεσος ελληνισμός εκπροσωπούσε αναμφισβήτητα τον κύριο κορμό, το συμπαγέστερο και ανθεκτικότερο πληθυσμιακά και εθνολογικά στοιχείο των απανταχού Ελλήνων....
Το μακεδονικό ζήτημα, όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο Νικόλαος Βλάχος στην κλασική πια, αλλά τόσο πολύτιμη εργασία του "Το Μακεδονικόν ως φάσις του Ανατολικού Ζητήματος", δεν είναι αυτοτελές και αυθύπαρκτο, αλλά συνδεδεμένο οργανικά με την παράλληλη εξέλιξη του ανατολικού προβλήματος....
Η παρουσίαση ενός έργου που έχει σαν θέμα την έρευνα του μακεδονικού χώρου, αποβλέπει να προσφέρει τόσο στο πλατύ όσο και στο εξειδικευμένο κοινό ένα corpus αρχειακού υλικού και πρωτογενών πηγών, το οποίο αναφέρεται γενικότερα στη νεότερη πολιτική, κοινωνική και οικονομική ιστορία της Θεσσαλονίκης και ευρύτερα της Μακεδονίας....