Ποιος ήταν πραγµατικά ο ∆υτικός Μεσαίωνας; Υπάρχουν όψεις του που ξεφεύγουν από τη γενική αντίληψη που έχουµε οι περισσότεροι για αυτή τη µακρά ιστορική περίοδο, η οποία πολλές φορές έχει χαρακτηριστεί «σκοτεινή»; Κατά τις τελευταίες δεκαετίες οι ιστορικοί, αναψηλαφώντας πολλές και διαφορετικές από τις συνιστώσες που συγκρότησαν τους µεσαιωνικούς χρόνους, έφεραν στην επιφάνεια µια άλλη πλευρά του Μεσαίωνα: εκείνη που προοιωνίζεται τους Νεότερους Χρόνους, που αµφισβητεί τις παγιωµένες αντιλήψεις, που βάζει τα θεµέλια για τη νέα πραγµατικότητα της Αναγέννησης...
Η λέξη «μεσαιωνικός» φέρνει στον νου εικόνες των «Σκοτεινών Χρόνων», αιώνων άγνοιας, δεισιδαιμονιών, στασιμότητας, αγριότητας και ανύπαρκτης υγιεινής...
Σε όλες τις περιόδους της ιστορίας συναντάμε άτομα, ομάδες, ενίοτε και πολύ μεγάλα τμήματα του πληθυσμού που βρίσκονται εκτός μιας «κανονικότητας», κανονικότητας που ορίζεται βέβαια ιστορικά...
Το βιβλίο Ιστορία του Μεσαίωνα αγκαλιάζει το πέρασμα από τις δουλοκτητικές κοινωνίες του Αρχαίου Κόσμου στη συγκρότηση φεουδαρχικών κρατών, στην ανάπτυξη και στην παρακμή τους...
Οι άγιοι, των οποίων οι Βίοι μελετώνται στο παρόν βιβλίο, δρουν σε πέντε διαφορετικές περιοχές, τη νότια Καλαβρία, τη βόρεια Καλαβρία, τη Λουκανία, την Απουλία και την Καμπανία...
Ο καλόγερος Σαλιμπένε της Πάρμας, ο Φραγκισκανός που γνώρισε πάπες και αυτοκράτορες, επισκόπους και ιεροκήρυκες και έχει για τον καθένα να διηγηθεί ανέκδοτα, κακόβουλες φήμες και κουτσομπολιά...
Στον παρόντα Ε´ τόμο, πυρήνα αποτελεί η διαπίστωση ότι στη βυζαντινή οικουμένη ολοκληρώνεται η ανθρωποκεντρική μεθάρμοση του ελληνικού κοσμοσυστήματος και αναδύονται οι θεμέλιες προϋποθέσεις για τη μεταβολή κλίμακας, εντέλει για τη μετάβαση από τη μικρή στη μεγάλη κλίμακα που ορίζει το κράτος έθνος...
Στις σελίδες που προηγήθηκαν καταδείξαμε πώς η κοσμοσυστημική γνωσιολογία, και κυριολεκτικά το ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα που ξεδιπλώσαμε με θεμέλια αφετηρία τον ελληνικό κόσμο, προσφέρεται να λειτουργήσει ως επιστημονικός αποκωδικοποιητής του κοινωνικού φαινομένου, ως ταξιθέτης της έλλογης βιολογίας του και, σε τελική ανάλυση, ως διαγνώστης των λύσεων που προσιδιάζουν στα πράγματα...
“Στη στεριά, τα κοράλλια προσφέρονταν για να διαμορφωθούν, εκτός από κοσμήματα και χάντρες ροζαρίου (κομπολογιού), σε κουμπιά: ένας νεωτερισμός, που ήδη είχε εμφανιστεί στην Ιταλία τον 13ο αιώνα...