Δεν είχε προλάβει ακόμα να τελειώσει η πρώτη δημοσίευση αυτού του μυθιστορήματος στον περιοδικό Τύπο, όταν οι τεχνητοί δορυφόροι άρχισαν την ορμητική περιφορά τους γύρω από τον πλανήτη μας....
Στη μεσοπολεμική Ρωσία το διήγημα αναπτυσσόταν παράλληλα με τη νουβέλα και το μυθιστόρημα, όμως, λόγω της μικρής έκτασής του είχε μεγαλύτερη πολυμορφία, οξύτητα θεμάτων και προβληματισμού....
Λίγο πριν το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, οι ανιχνευτές του Σοβιετικού λοχαγού Τράβκιν με τη θυσία τους θα συμβάλουν ώστε η 5η Θωρακισμένη Μεραρχία των Ες-Ες "Βίκινγκ" να μην μπορέσει να πραγματοποιήσει με επιτυχία την αποστολή τους, που ήταν να προλάβει τη διείσδυση των στρατευμάτων του Κόκκινου Στρατού στην Πολωνία....
Μπορεί ένα Κομμουνιστικό Κόμμα συμμετέχοντας σε μια αστική κυβέρνηση ν αποτρέψει την οικονομική καπιταλιστική κρίση και τις συνέπειές της; Μπορεί ν αποτρέψει τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο; Ποιες είναι οι επιδιώξεις της αστικής τάξης και των κομμάτων της -και ιδιαίτερα της σοσιαλδημοκρατίας- όταν προσπαθούν να εγκλωβίσουν ένα Κομμουνιστικό Κόμμα σε μια τέτοια κυβέρνηση; Ποια είναι η στάση της κάθε τάξης και των αντίστοιχων κομμάτων απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο; Ποιος αναφωνεί "Όχι όπλα στους εργάτες! Καλύτερη η σκλαβιά από την επανάσταση!"; Η πείρα του Β Παγκόσμιου Πολέμου είναι πλούσια και τα διδάγματα που αντλούνται από αυτόν ακόμα περισσότερα....
Μπορεί ένα Κομμουνιστικό Κόμμα συμμετέχοντας σε μια αστική κυβέρνηση ν αποτρέψει την οικονομική καπιταλιστική κρίση και τις συνέπειές της; Μπορεί ν αποτρέψει τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο; Ποιες είναι οι επιδιώξεις της αστικής τάξης και των κομμάτων της -και ιδιαίτερα της σοσιαλδημοκρατίας- όταν προσπαθούν να εγκλωβίσουν ένα Κομμουνιστικό Κόμμα σε μια τέτοια κυβέρνηση; Ποια είναι η στάση της κάθε τάξης και των αντίστοιχων κομμάτων απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο; Ποιος αναφωνεί "Όχι όπλα στους εργάτες! Καλύτερη η σκλαβιά από την επανάσταση!"; Η πείρα του Β Παγκόσμιου Πολέμου είναι πλούσια και τα διδάγματα που αντλούνται από αυτόν ακόμα περισσότερα....
Μέσα από τις γραμμές της ιστορίας του, ο Λεονίντ Αντρέγιεφ μάς αφηγείται την ιστορία μιας μικρής επαναστατικής ομάδας, τριών νεαρών αντρών και δύο γυναικών, του Σεργκέι Γκαλαβίν, του Βέρνερ, του Βασίλι Κασίριν, της γλυκιάς Μούσια και της Τάνια Καβαλτσούκ, που συλλαμβάνονται, στην ρωσική πρωτεύουσα, για την απόπειρα δολοφονίας ενός ισχυρού υπουργού της τσαρικής κυβέρνησης, ενός φτωχού, αγράμματου Εσθονού, του Γιάνσον, που κατηγορείται για τη δολοφονία του αφεντικού του και την απόπειρα βιασμού της συζύγου του, και του Τσιγκανόκ Γκολουμπέτς, ενός σκληρού, βάναυσου ληστή και δολοφόνου....
Πρόκειται για μια ιστορία του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι όπου το κυρίαρχο στοιχείο είναι η ανελέητη σάτιρα της αντρικής συζυγικής ζήλειας και που οδηγεί, στην ιστορία μας, σε απίστευτα κωμικές σκηνές απείρου κάλους: η κωμική εικόνα του ζηλιάρη και απατημένου συζύγου· η ζήλεια του σαν κινητήριος μοχλός της δράσης· η κατάσταση στην οποία ο σύζυγος ζητά βοήθεια, χωρίς να το υποψιάζεται, από τον εραστή της γυναίκας του· η παράλογη κατάσταση στην οποία βρίσκεται, μπαίνοντας κατά λάθος σε ένα ξένο δωμάτιο και κρύβεται κάτω από το κρεβάτι ενός παντρεμένου ζευγαριού....
Το "Ημερολόγιο ενός τρελού" είναι το μόνο έργο του Γκόγκολ που είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, τονίζοντας έτσι την επιθυμία του συγγραφέα να έχει ο αναγνώστης την εμπειρία της ψυχικής αποδιοργάνωσης του ήρωα της ιστορίας από πρώτο χέρι, χωρίς την απάλυνση της σκληρής πραγματικότητας μέσω του λόγου ενός εξωτερικού αφηγητή....