Πόσο "ζωντανή" θα πρέπει να είναι μια αναπαράσταση σ ένα έργο τέχνης; Πόσο πιστά θα πρέπει ν αποδίδει ο ζωγράφος τη φύση και ποιους κινδύνους μπορεί ν αντιμετωπίσει; Ο Γκόγκολ, πότε με σατιρική και πότε μ εξομολογητική διάθεση, δίνει απάντηση σ αυτά τα ερωτήματα πλέκοντας μια ιστορία μυστηρίου γύρω από ένα αινιγματικό πορτρέτο, που αλλάζει διαρκώς χέρια, ξυπνώντας στους κατόχους του αλλόκοτα συναισθήματα....
Στο πλαίσιο των φιλοσοφικών του αναζητήσεων, ο Σεστόφ καταπιάστηκε και με τους μεγάλους στοχαστές της ανθρωπότητας: τον Τολστόι και τον Ντοστογιέφσκι, τον Πασκάλ, τον Λούθηρο, τον Καρτέσιο, τον Πλωτίνο, τον Σπινόζα και άλλους· την δε ενασχόλησή του αυτή την ονομάζει «προσκύνημα μέσα από τις ψυχές»....
Στα χρόνια της τσαρικής Ρωσίας, ένας νεαρός ιδεαλιστής επαναστάτης, νιώθοντας τον κλοιό των χαφιέδων και της αστυνομίας να σφίγγει γύρω του, βρίσκει καταφύγιο σε ένα πορνείο....
Σε μια μικρή πόλη της Ουκρανίας, η ζωή κυλάει ήσυχα κι αρμονικά, μέχρι που τα ήρεμα νερά της έρχεται να ταράξει ο καβγάς ανάμεσα σε δυο αξιοσέβαστους πολίτες....
Ο Γιεβγκένι αγαπά ειλικρινά τη γυναίκα του και το παιδί που εκείνη του χάρισε· μόνο που τούτη η αγάπη παραπέμπει περισσότερο σε μια κοινωνική σύμβαση, σε κάτι σαν καθήκον, εν τέλει στην πλήξη....
"Σε προειδοποιώ, καρδιά μου, συγχώρεσέ με, αλλά αν μ’ εγκαταλείψεις για μια άλλη, όποια και να ’ναι αυτή, εγώ, όσο ζω, δε θ’ αφήσω να μου ξεφύγεις"....