ΣΤΗ ΡΕΥΣΤΗ ΕΠΟΧΗ των μεταρρυθμίσεων Τανζιμάτ, της ίδρυσης της Εξαρχίας, του ατυχούς πολέμου του 1897, της εξέγερσης του Ίλιντεν, του Μακεδονικού Αγώνα και της Eπανάστασης των Νεότουρκων εξυφαίνεται η πνευματική κίνηση των εθνοτικών κοινοτήτων (ελληνικής, μουσουλμανικής και εβραϊκής) του σερραϊκού άστεως, καθώς και της προπαγάνδας των βαλκάνιων διεκδικητών της Μακεδονίας (Βουλγάρων, Σέρβων και Ρουμάνων)....