Ο Σταύρος Γ. Ντάγιος γεννήθηκε στο Αργυρόκαστρο. Είναι διδάκτωρ ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και καθηγητής στο τμήμα ξένων γλωσσών του Ιδρύματος Χερσονήσου του Αίμου (IMXA) και στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο «Λόγος» των Τιράνων. Η ερευνητική και επιστημονική του προσοχή εδράζεται στη μελέτη των διαβαλκανικών σχέσεων, στις σχέσεις της Ελλάδας με τους τρεις βόρειους γείτονές της και ειδικότερα στον αλβανικό παράγοντα στις βαλκανικές εξελίξεις. Ασχολήθηκε με τη συλλογή της προφορικής λογοτεχνίας της Βορείου Ηπείρου και τη μελέτη της δημοτικής παράδοσης της περιοχής. Είναι συγγραφέας διδακτικών εγχειριδίων για τη διδασκαλία και εκμάθηση της Νεοελληνικής για αλβανόφωνους και της Αλβανικής για ελληνόφωνους. Ως μεταφραστής λογοτεχνίας μετέφρασε με ιδιαίτερη επιτυχία έργα της ελληνικής λογοτεχνίας στα αλβανικά και αντίστροφα με κυριότερο το πολυβραβευμένο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" το οποίο χαρακτηρίζεται ως η καλύτερη λογοτεχνική μετάφραση των έργων του συγγραφέα στα αλβανικά. Συμμετείχε σε πολλά διεθνή συνέδρια και σε συλλογικά επιστημονικά ερευνητικά έργα για την ιστορία, τη γλωσσολογία, τη λογοτεχνία των βαλκανικών χωρών και τη μετάφραση με πλούσιο βιβλιογραφικό έργο. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ Μελέτες και δοκίμια Η εκπαιδευτική αποχή των Βορειοηπειρωτών (1925-1945): Από τα απόρρητα αλβανικά αρχεία. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2022. (e-book) Κυνηγώντας χίμαιρες: Αλβανοί πολιτικοί φυγάδες στην Ελλάδα (1945-1991). Literatus: Θεσσαλονίκη, 2021. Νίκος Ζαχαριάδης-Ενβέρ Χότζα: Συνεργασία και μυστικές συμφωνίες του ΚΚΕ με την Αλβανία (1943-1974). Literatus: Θεσσαλονίκη, 2019. Έλληνες πρόσφυγες στην Αλβανία. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2017. Ο Νίκος Ακριβογιάννης και η δίκη των αεροπόρων: Μέσω απόρρητων αλβανικών αρχείων. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2017. Ελλάδα και Αλβανία, 50 χρόνια αμοιβαίας δυσπιστίας: Οι διμερείς σχέσεις και η Ελληνική Εθνική Μειονότητα της Βορείου Ηπείρου. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2015. Η διεθνής διάσταση της ρήξης Ε. Hoxha – J. B. Tito και η λήξη του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής 2004. Αποκληρωμένο έθνος: Η λαϊκή λογοτεχνία των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου: Θεσσαλονίκη: Κυρομάνος, 1997. Διδακτικά εγχειρίδια Shqipja për greqishtfolësit, Vëllimi I (A1-A2). Literatus: Θεσσαλονίκη, 2022. Η Νεοελληνική για αλβανόφωνους. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2021. Συλλογικά έργα Ελλάδα και Αλβανία στον Ψυχρό Πόλεμο. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2021. Ο ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος, Μια αποτίμηση: Πολιτικές, ιδεολογικές, ιστοριογραφικές προεκτάσεις. Ελληνικά Γράμματα: Αθήνα, 2007. Μεταφράσεις Αίνιγμα, ποιήματα της Yllka R. Imeri. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2018. Zorba, μυθιστόρημα στα αλβανικά του Νίκου Καζαντζάκη «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Literatus: Θεσσαλονίκη, 2016. Të jesh i bukur dhe të vdesësh, νουβέλα στα αλβανικά του Κωστή Παλαμά «Ο Θάνατος του παλικαριού» και άλλα διηγήματα, Literatus: Θεσσαλονίκη, 2016. Μια γυναίκα από τα Τίρανα, μυθιστόρημα της Helena Gushi-Kadare “Një grua nga Tirana”. Αθήνα: Εικοστός Πρώτος, 1999. Επιμέλειες Antologji e poezisë qipriote. Tiranë: Albin, 2000. Antologji e tregimit qipriot , Tiranë: Albin,, 2003. Πιστοποίηση γλωσσομάθειας της αλβανικής: δείγματα εξεταστικών θεμάτων. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2023. (e-book) Ανθολογία της βαλκανικής διηγηματογραφίας. Literatus: Θεσσαλονίκη, 2020.
Ο Γ’ τόμος –ο οποίος καλύπτει τις ανάγκες πιστοποίησης για το επίπεδο γλωσσομάθειας Γ1-Γ2– απευθύνεται σε Ελληνόφωνους και σε Αλβανούς δεύτερης γενιάς που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα και επιθυμούν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους στην αλβανική· είναι συνέχεια των δύο πρώτων τόμων της σειράς «Η αλβανική για Ελληνόφωνους» (Α1-Α2 και Β1-Β12)...
Το εγχειρίδιο απευθύνεται σε Αλβανόφωνους που επιθυμούν να μάθουν τη Νεοελληνική, τόσο σε όσους δεν γνωρίζουν καθόλου τη γλώσσα, όσο και σε εκείνους που προσβλέπουν να συστηματοποιήσουν και να εμπεδώσουν τις γνώσεις τους, σε σπουδαστές που θα αρκεστούν σε αυτό το βιβλίο και σε εκείνους που θα συνεχίσουν τις σπουδές τους στην Ελλάδα...
Η αλβανική κομμουνιστική εξουσία δεν παρήγε μόνον οικονομική εξαθλίωση, ιδεολογική και πολιτική καταστολή, αλλά και μια στρατιά πολιτικών φυγάδων, οι οποίοι διέφυγαν προς τις χώρες του δυτικού κόσμου• ο αριθμός τους ανέρχεται σε 13...
Το βιβλίο πραγματεύεται τις σχέσεις και τη συνεργασία του ΚΚΕ με την Αλβανία από την εποχή της Κατοχής έως την πτώση της δικτατορικής εξουσίας των στρατιωτικών στην Ελλάδα (1943-1974), τις συνωμοτικές επαφές, τις απόρρητες συμφωνίες και τα μυστικά κονδύλια, τη συγκρουσιακή τους δυναμική, τη διελκυστίνδα του βορειοηπειρωτικού, τις συκοφαντικές κατηγορίες αλλήλων ενώπιον του Στάλιν τον Ιανουάριο του 1950 και την οριστική ρήξη....
Το βιβλίο πραγματεύεται το προσφυγικό ζήτημα των Ελλήνων, που βρέθηκαν εκτοπισμένοι στην Αλβανία μετά την κατάληξη της κομμουνιστικής ανταρσίας και την οριστική συντριβή του ΔΣΕ (1949), στο ευρύτερο πλαίσιο των σχέσεων του ΚΚΕ με την αλβανική κουμμουνιστική ηγεσία (1945-1990)....
Το βιβλίο πραγματεύεται τις ελληνοαλβανικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της επιβολής του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία και τη θέση του Βορειοηπειρωτικού ελληνισμού, μέσω πρωτογενούς αρχειακού υλικού από τα ελληνικά, αλβανικά και ξένα αρχεία....