Μια μοναδική, τρυφερή Χριστουγεννιάτικη ιστορία όπου ο σιδεράς Βακούλα στην αγωνιώδη προσπάθειά του να κερδίσει την καρδιά της πανέμορφης Οξάνα, πολεμά με τον διάβολο, τους δαίμονες και την κακιά μάγισσα, φτάνει μέχρι την Αγία Πετρούπολη, στο μυθικό παλάτι της Μεγάλης Αικατερίνης, και γοητεύοντας την τρομερή τσαρίνα, δέχεται, από τα ίδια της τα χέρια, το δώρο που τη νύχτα των Χριστουγέννων θα χαρίσει στην αγαπημένη του...
Το έργο αυτό είναι μια εκτενής καταγραφή των προσωπικών βιωμάτων του συγγραφέα, σε μορφή απομνημονευμάτων, όπως και η αποτύπωση της συλλογικής μνήμης...
Το άτομο και η κοινωνία, τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία του ατόμου και την αυθαιρεσία είναι τα κεντρικά θέματα του ποιήματος Τσιγγάνοι (1824), το οποίο αποτελεί την κορύφωση και το τελευταίο έργο της ρομαντικής δημιουργίας του Πούσκιν...
Κάθε πρωί, μετά τη λειτουργία, ο πατήρ Ιγνάτιος πήγαινε στο καθιστικό, έριχνε το βλέμμα του στο άδειο κλουβί και στο γνώριμο σκηνικό του δωματίου, καθόταν στην πολυθρόνα, έκλεινε τα μάτια και άκουγε το δωμάτιο να σωπαίνει...