Στα πρώτα χρόνια της σαρωτικής κρίσης, που άρχισε το 2009, μπροστά στην πανθομολογούμενη ανικανότητα και διαφθορά των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, ο ελληνικός λαός αναζήτησε προς στιγμήν, τη σωτηρία στη λεγόμενη "πνευματική ηγεσία"....
Η παγκοσμιοποίηση, προκαλώντας βαθύτατες ανατροπές σε πολιτισμούς και κοινότητες, ανασκάπτοντας παραδοσιακές και μη ταυτότητες, επιβάλλοντας από τα πάνω ένα ενιαίο κοινωνικό και πολιτισμικό μοντέλο, οδηγεί -ιδιαίτερα σε πολιτισμικά πρότυπα εξόχως παραδοσιοκεντρικά όπως το Ισλάμ- σε αντιδράσεις που πλήττουν καίρια την ίδια την αναπαραγωγή της....
Το 1204 -χρονολογία κατά την οποία κατεστράφη ολοσχερώς η Κωνσταντινούπολη, συμπαρασύροντας το χιλιόχρονο οικοδόμημα του Βυζαντίου- παραμένει σχεδόν άγνωστο ή αγνοημένο....
Στη μακρά πορεία της ελληνικής παλιγγενεσίας, ο Βελεστινλής σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου, κατά την οποία οι Έλληνες αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους στηριζόμενοι πρωτίστως στη συνδρομή των ξένων, και την απαρχή μιας νέας, κατά την οποία τολμούν να διανοούνται και να προετοιμάζουν μια νέα ανεξάρτητη πολιτειακή τάξη....
Το δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση σχήμα των ταξικών στρατοπέδων και συμμαχιών, καθώς και ένας δυτικόστροφος "προοδευτισμός", αδυνατούν να ερμηνεύσουν την ελληνική πραγματικότητα....
Έπρεπε να περάσουν πενήντα ολόκληρα χρόνια από τον Ιούλιο του 1965 για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη για τη σημασία της περιόδου που αρχίζει από το 1963 και τελειώνει το 1967, την οποία και αποκαλούμε συνοπτικά, ίσως και περιοριστικά, "Ιουλιανά"....
Ζούμε -μέσα στην αγωνία-, το τέλος μιας ολόκληρης ιστορικής εποχής, που ενώ άρχισε με αισιοδοξία και δημιουργικότητα στη δεκαετία του 1960, ως απόπειρα «εκσυγχρονισμού της παράδοσης», κατέληξε σε μια γενικευμένη κατάθλιψη, αδιέξοδο και κρίση του «παρασιτικού εκσυγχρονισμού», πενήντα χρόνια αργότερα· και το χειρότερο είναι πως αυτή η κρίση κινδυνεύει να συμπαρασύρει στο βάραθρο της αποτυχίας τον ελληνισμό στο σύνολό του....
Επί πέντε χρόνια, με αποκορύφωμα τους τελευταίους έξι μήνες, οι Έλληνες δοκίμασαν όλους τους πιθανούς συνδυασμούς και όλες τις πιθανές διεξόδους για να αντιμετωπίσουν τη σαρωτική κρίση που ξέσπασε το 2010 και συνεχίζεται σε μια επικίνδυνη και καθοδική σπείρα....
Η απόπειρα μιας ομαλής μετάβασης, από τον βυζαντινό ελληνισμό, στον νεώτερο, η πρώτη ελληνική "Αναγέννηση", την οποία περιέγραψα συνοπτικά στο "1204", θα συνθλίβει κάτω από τη συντονισμένη πίεση Ανατολής και Δύσης....
Το δημοτικό τραγούδι, σε αντίθεση με πολλές τρέχουσες "απομυθοποιητικές" θεωρίες, που επιθυμούν να το αντιμετωπίσουν ως "ένα μόνο τραγούδι", είναι εν τέλει το βίωμα του ελληνικού λαού ως προς τη θέση του στον κόσμο....
Το βιβλίο συνιστά ένα σχεδίασμα της συμβολής του Παναγιώτη Κονδύλη στην ελληνική πνευματική ζωή: Τα νεανικά του χρόνια σφραγίστηκαν από την απομάγευση της επαναστατικής ουτοπίας και την απογοήτευση από το σοβιετικό πείραμα, η οποία θα ολοκληρωθεί με την έλευση της δικτατορίας το 1967 που θα θέσει τέλος στην πολιτιστική και πνευματική άνθηση του 1960....
Σε ολόκληρη τη μακρά περίοδο των έξι ή επτά αιώνων της κατοχής, τουλάχιστον μετά το 1204, η ορθοδοξία αποτελεί τον κατ’ εξοχήν φορέα της διατήρησης της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, ακριβώς διότι η ελληνική ιδιοπροσωπία, κατέναντι των των Τούρκων αλλά και των Λατίνων, αναδεικνύεται, πρωταρχικώς, ως θρησκευτική ιδιοπροσωπία....
Το ανά χείρας δοκίμιο αποτελεί μία προσπάθεια να συναχθούν τα κυριότερα συμπεράσματα μιας διαδρομής 200 χρόνων μέσα από την παράθεση και την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων...