Μικρό χρονικό μιας μεγάλης στιγμής της Ελληνικής Επανάστασης και της ευρωπαϊκής ιστορίας: εννιά μέρες πριν και δυο μέρες μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου μέσα από τη ματιά ενός εφήβου, του Μάρκου, του Γελεκτσή που σπρώχτηκε με τη βία στην ενηλικίωση εκείνες τις μέρες του Απρίλη του 1826...
Ο άγνωστος συγγραφέας εξιστορεί τη δράση του Τακτικού Σώματος, που συγκρότησε ο Δημήτριος Υψηλάντης στην Καλαμάτα τον Ιούλιο του 1821, από τη σύστασή του έως τις 25 Μαρτίου 1832....
Ο Σπυρίδων Κουσουλίνος (1828-1912), από τους παλαιότερους εκδότες της Αθήνας, δημοσιεύει εδώ τα ημερολόγια του Υδραίου ναυμάχου του 1821 και (μεταπελευθερωτικά) αντιναυάρχου-διοικητή του ναυστάθμου του Πόρου Γεωργίου Σαχτούρη (1783-1841)....
Μέσα στη μακραίωνη διαδρομή, που πραγματεύεται η "Ιστορία του νέου ελληνισμού", ο ΣΤ΄ τόμος επιχειρεί να διερευνήσει και να Ιστορήσει την εσωτερική κρίση της Επαναστάσεως, μια πολύ σύντομη χρονική περίοδο, που ανοίγεται ύστερ από τη συγκρότηση της πρώτης ελληνικής κεντρικής αρχής ως την επιδρομή του Ιμπραΐμ (από τις αρχές τον 1822 ως τις αρχές τον 1825) και η οποία -μολονότι το νέο υλικό που ήλθε στο φως από τις αρχές του αιώνα μας είναι άφθονο- παρουσιάζει πάρα πολλά σκοτεινά σημεία....
Ο παρών προτελευταίος τόμος του όλου μου έργου πραγματεύεται τη χρονική περίοδο από την απόβαση του Ιμπραΐμ στην Πελοπόννησο, αρχές Φεβρουαρίου 1825, ως τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, 8/20 Οκτωβρίου 1827, ή -αν δειχτούμε ελαστικότεροι- ως την άφιξη του Καποδίστρια στην Ελλάδα, αρχές Ιανουαρίου 1828....
Συνεχίζοντας με μόνες τις δυνάμεις μου την προσπάθεια που έχω αναλάβει εδώ και τέσσερες σχεδόν δεκαετίες και αναλύοντας μέσα στο κελί της εργασίας μου, της μοναξιάς και της συλλογής, τα στοιχεία της συμπεριφοράς των Νεοελλήνων και της δομής της κοινωνίας τους, τα πιο σημαντικά στοιχεία για την αυτογνωσία μας, παραδίδω τώρα στο κοινό τον Ε΄ τόμο της "Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού" που πραγματεύεται τα χρόνια 1813 ως τα 1822 της Ελληνικής Επαναστάσεως, που έχει μελετηθεί περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο της νεοελληνικής Ιστορίας, χωρίς όμως ν αναστηθεί σε αντάξιο προς τη σημασία της συνθετικό έργο με την ζεστή παρουσία των ανθρώπων της, του κύριου αντικειμένου της Ιστορίας....
Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση των συνθηκών υπό τις οποίες επιχειρήθηκε για πρώτη φορά η συγκρότηση σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα κατά την περίοδο του αγώνα της ανεξαρτησίας (1821-1828)....