Το έργο του Νίκου Καζαντζάκη υπήρξε το πλέον πνευματοφόρο εντρύφημα ολόκληρης της ζωής μου, από το 1953 που ως μαθητής Γυμνασίου αποβλήθηκα γιατό το διάβαζα και το διέδιδα, μέχρι σήμερα....
Γιατί εξακολουθεί να μας απασχολεί τόσο η γενιά του 30; Ποια μυστηριώδης αύρα έλκει μελετητές, κριτικούς και λογοτέχνες στα πεπραγμένα της; Πώς εξηγείται η διαρκής αναφορά παλαιότερων και νεότερων σε αυτήν; Iδεοληψία, θαυμασμός, άγχος επίδρασης, κρυφή ζήλια ή κριτική αναθεώρηση; Συνιστά, εντέλει, η γενιά του 30 γραμματολογικό μόρφωμα, ή λογοτεχνικό και πολιτισμικό μύθο;
Πρέπει να δούμε τον μύθο της ως μέρος μιας ευρύτερης πολιτισμικής, και όχι μόνο λογοτεχνικής, ιστορίας; Το παράδοξο με τη γενιά του 30 είναι ότι αποθεώθηκε και πολεμήθηκε όσο καμιά άλλη, και αυτή η αντιφατική αντιμετώπισή της, μαζί με τη μυθολογία που την περιβάλλει, απαιτεί μια εξήγηση....
Πόσο οικείος είναι ο τόπος που γνωρίζουμε; Είναι συμπτωματική η επιλογή του σε ένα λογοτεχνικό έργο; Πώς προσέγγισαν οι πεζογράφοι του 19ου αιώνα τις αστικές και αγροτικές τοπογραφίες; Το βιβλίο αυτό μελετά κείμενα μερικών βασικών πεζογράφων του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, του Βιζυηνού, του Ψυχάρη, του Εφταλιώτη, του Καρκαβίτσα και του Παπαδιαμάντη, μέσα από το θεωρητικό πρίσμα των πολιτισμικών σπουδών....
Μια μονογραφία του Άρη Αλεξάνδρου που είναι ταυτόχρονα βιογραφία, ανάπλαση του ιστορικού σκηνικού και μελέτη -ανάλυση ολόκληρου του έργου του- ποιητικού, μεταφραστικού και πεζογραφικού....
Διαβάζοντας και μελετώντας με προσοχή κι ενδιαφέρον την εργασία των συναδέλφων και φίλων λογοτεχνών κι επιθυμώντας, προς διδαχήν μου, να σημειώσω και διατηρήσω στη μνήμη εντυπώσεις κι αισθήματα που μου γέννησαν τα πονήματά τους, προσπάθησα να προσεγγίσω και να εισχωρήσω, εργασία δυσκολότατη ομολογουμένως, στο βαθύτερο νόημα της γραφής τους και να φτάσω, με το μίτο της φιλίας, της αγάπης και της εκτίμησης για τον πνευματικό μόχθο, στα βαθύτερα αίτια, που υπήρξαν το έναυσμα για να ριχτούν στο χαρτί όλες αυτές οι ωραίες ιδέες τους....
Το κείμενο αυτό του Στρατή Τσίρκα είναι ομιλία του που διαβάστηκε στην Πνευματική Εστία της Αλεξάνδρειας, σε εκδήλωση της ελληνικής κοινότητας με αφορμή τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 1947....
Όταν ένας συγγραφέας διαβάζεται, λόγω του όγκου και της πολυμορφίας των γραφτών του, αποσπασματικά, η δημιουργία μιας εξίσου αποσπασματικής εικόνας του έργου του και ο παρεπόμενος της σχηματισμός εντυπώσεων και εκτιμήσεων λιγότερο έγκυρων καθίστανται συχνά αναπόφευκτα....
Όπως και η γραφή, έτσι και η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού έργου είναι ένα ταξίδι, μια περιπέτεια στο άγνωστο, στην αναζήτηση του χρυσόμαλλου δέρατος, του απολεσθέντος παραδείσου, του χαμένου χρόνου, του κρυμμένου Θεού....