Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει μελέτες μιας δεκαπενταετίας γύρω από θεματικές που αφορούν την αναζήτηση του γυναικείου, τόσο στην προφορική, όσο και στη γραπτή λογοτεχνία, σε κείμενα, τόσο ανδρών, όσο και γυναικών συγγραφέων, επηρεασμένα από ιστορικά γεγονότα, πολιτισμικές μνήμες, κοινωνικά στερεότυπα, καλλιτεχνικά ρεύματα και προσωπικά βιώματα που αναδεικνύουν δυναμικά γυναικεία υποκείμενα, τόσο της γραφής όσο και της αφήγησης....
Από το πρωτότυπο λογοτεχνικό και φιλολογικό έργο του Ιωάννου προσεγγίζουμε εδώ τα πέντε καθαρά λογοτεχνικά του βιβλία: "Για ένα φιλότιμο", "Η σαρκοφάγος", "Η μόνη κληρονομιά", "Επιτάφιος θρήνος" και "Καταπακτή", γιατί σ αυτά λειτουργεί περισσότερο ως λογοτέχνης....
"Από τα μαθητικά θρανία τα Γράμματα στάθηκαν ο μεγάλος μου έρωτας: τα μυθιστορήματα, τα διηγήματα, ο στίχος, η κριτική - προπάντων η κριτική! Προς αυτήν ένιωθα την ισχυρότερη έλξη"....
Οι 8 μελέτες του βιβλίου αυτού, μολονότι αναφέρονται σε κείμενα διαφορετικών περιόδων και ειδών της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, έχουν ορισμένα κοινά γνωρίσματα που σχετίζονται με την ακαριαία στιγμή τη επαφής του λογοτέχνη με τον τόπο και τον άνθρωπο....
Αποφεύγοντας τον χαρακτηρισμό "δοκίμια", μια και ο συγγραφέας δεν έχει κανένα δοκιμιογραφικό παρελθόν, ο ίδιος χαρακτηρίζει τα κείμενά του "σπουδές", με την πρόσθετη διευκρίνιση "πάνω σε πρόσωπα και έργα αγαπημένα"....
Στοιχεία και τεχνικές που εγγράφονται με ασφάλεια και χωρίς αμφιβολία στις υφολογικές επιλογές του Παπαδιαμάντη, που συνιστούν, με άλλα λόγια, στοιχεία του ύφους του, εντοπίζονται και αναδεικνύονται σε αυτή τη συλλογική εργασία....