Ο Πλούταρχος (περ. 45 - περ. 120 μ.Χ.) καταγόταν από εύπορη αριστοκρατική οικογένεια της Χαιρώνειας της Βοιωτίας, όπου γεννήθηκε και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Φοίτησε στην Ακαδημία της Αθήνας και ταξίδεψε στην Ελλάδα, στην Αλεξάνδρεια, στη Μικρά Ασία και την Ιταλία. Επισκέφθηκε τουλάχιστον δύο φορές τη Ρώμη, όπου συνδέθηκε με κύκλους του αυτοκρατορικού περιβάλλοντος. Έχαιρε μεγάλου σεβασμού και τιμήθηκε με διάφορα δημόσια αξιώματα. Επί "πολλάς πυθιάδας", τουλάχιστον είκοσι χρόνια, διετέλεσε πρωθιερέας του μαντείου των Δελφών. Έμεινε γνωστός ως ο μεγάλος βιογράφος της αρχαιότητας, χάρη στους πενήντα (από τους οποίους σώζονται οι 48) "Βίους Παραλλήλους επιφανών Ελλήνων και Ρωμαίων". Το έργο του περιλαμβάνει επιπλέον περίπου διακόσια (σώζονται 78) κείμενα ποικίλης θεματολογίας, δοκίμια, ομιλίες και διαλόγους, στο σύνολο των οποίων δόθηκε, όχι απολύτως εύστοχα, ο τίτλος "Ηθικά". Η επίδραση που άσκησε το έργο του Πλούταρχου ήταν τεράστια. Έχει γραφτεί ότι μέσα από αυτό έχουμε όλοι οι μεταγενέστεροι γνωρίσει την ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Ειδικά μεταξύ του 16ου και του 18ου αιώνα η διάδοσή του στους μορφωμένους ευρωπαϊκούς κύκλους δεν απείχε εκείνης της Βίβλου. Στους θαυμαστές του και σ' εκείνους που άντλησαν από αυτό κατά τους τελευταίους αιώνες συγκαταλέγονται, ενδεικτικά, ο Έρασμος, που μετέφρασε στα λατινικά και αφιέρωσε στον Ερρίκο Η΄ το "Πως αν τις διακρίνοιε τον κόλακα του φίλου"· ο Μονταίν, που εμπνεύστηκε τις "Δοκιμές" του από τα "Ηθικά"· ο Σαίξπηρ, που βάσισε στους "Βίους" τις ρωμαϊκές τραγωδίες του· ο Ρουσσώ και ο Γκαίτε, που κατέτασσαν τον Πλούταρχο στους αγαπημένους τους συγγραφείς· ο Μπετόβεν, που τον εκτιμούσε όσο και τον Όμηρο και αναζήτησε στο έργο του στήριγμα όταν έχανε την ακοή του· ο Έμερσον και οι υπερβατιστές· ο Καβάφης, στο "Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον", στους "Αλεξανδρινούς βασιλείς" κ.α., ενώ οι "Παράλληλοι Βίοι" ήταν το αγαπημένο ανάγνωσμα του Ναπολέοντα. Η μελέτη του Πλούταρχου εγκαταλείφθηκε κατά τον 19ο αιώνα, κυρίως επειδή το έργο του αποδεικνυόταν αναξιόπιστο για την ιστορική ανασύνθεση του ελληνορωμαϊκού παρελθόντος. Εντούτοις ο ίδιος δεν ενδιαφερόταν τόσο για την ιστορική ακρίβεια, όσο για το χαρακτήρα και την ψυχολογία των ηρώων του, καθώς και για την ηθική διάσταση των πράξεών τους. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα το ενδιαφέρον για το έργο του Πλούταρχου ώς έναν βαθμό αναζωπυρώθηκε, ωστόσο περιορίστηκε κυρίως στην ακαδημαϊκή κοινότητα.
Κι ενώ τα άλλα πάθη, ακόµη κι όταν βρίσκονται στην ακµή τους, κάπως υποχωρούν και επιτρέπουν στη λογική που έρχεται απ’ έξω να βοηθήσει την ψυχή, αντιθέτως ο θυµός, όπως λέει ο Μελάνθιος, «κάνει φοβερά πράγµατα όταν κατακλύσει το µυαλό» κι αφού εξορίσει και αποκλείσει τελείως τη λογική, όπως ακριβώς αυτοί που βάζουν φωτιά και καίγονται µαζί µε τα σπίτια τους, γεµίζει τα πάντα µέσα µας µε καπνό, ταραχή και θόρυβο, µε αποτέλεσµα η ψυχή ούτε να βλέπει ούτε να ακούει αυτά που ωφελούν...
Μες από τα βάθη του χρόνου, ο σοφός Πλούταρχος μας παραδίδει έναν αξιόπιστο πλοηγό που αποδεικνύεται εξαιρετικά πολύτιμος για το ταξίδι μας σε μια ταραγμένη εποχή, όπως αυτή που ζούμε...
Γιατί δεν έχει νόημα, όταν κάποιος τελειώνει από το κούρεμα να κάθεται μπροστά στον καθρέφτη και να πιάνει το κεφάλι του ελέγχοντας το κόψιμο των τριχών και τη διαφορά με πριν αλλά, όταν φεύγει από μια διάλεξη και σχολή, να μην θεωρεί αναγκαίο να κάνει ενδοσκόπηση κατανοώντας αν η ψυχή του απέβαλε κάτι από αυτά που την ενοχλούσαν και τα περιττά, και αν έγινε ελαφρότερη και πιο χαρούμενη...
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: Πώς να επαινούμε τον εαυτό μας χωρίς να προκαλούμε τον φθόνο & ΑΙΛΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ: Για το παράφθεγμα Ο αυτοέπαινος, ο αυτοθαυμασμός και ο κομπασμός ήταν γνώριμες συνήθειες στην αρχαιότητα —όπως άλλωστε και σήμερα...
Διαχρονικές συμβουλές ηγεσίας από τον μεγάλο ιστορικό που μελέτησε τους κορυφαίους ηγέτες της ιστορίας Ο αρχαίος βιογράφος και δοκιμιογράφος Πλούταρχος είχε ερευνήσει σε βάθος τα χαρακτηριστικά ηγεσίας των επιφανών Ελλήνων και Ρωμαίων ανδρών σκιαγραφώντας το προφίλ τους στο διάσημο έργο του Βίοι Παράλληλοι...