Στις Ελεγείες του Ντουίνο του Rainer Maria RiIke οι άγγελoι είναι έγκλειστοι στην εκκοσμίκευσή τους, απόλυτα παραδομένοι στον κόσμο των συνδέσεων και των αναπαραστάσεων, βυθισμένοι στη μυθοποιία τους μέσα από την οποία αναδύονται ως μορφές πεπρωμένου, δε-σμώτες του ποιήματος, σκιές και φαντάσματα, εικόνες και ομοιώσεις της ίδιας της ποιητικής φανέρωσής τους....
Στο δοκίμιο αυτό ανιχνεύεται ένας χώρος ασαφής αλλά κρίσιμος, εντός του οποίου η ουτοπία και το πνεύμα της εκφεύγουν των ορίων της καταγωγικής και ιστορικής τους περιοχής και/ή της αρχαιολογίας τους και καθίστανται προτάγματα της τέχνης, της θεολογίας, της αναζήτησης της ετερότητας, της ενατένισης και της ανθρωπογεωγραφίας της πόλης....
Είναι γνωστόν, ότι στην ιστορία των ιδεών και της σκέψης δύο μείζονες παραδόσεις της ερμηνευτικής διαδέχθηκαν η μία την άλλη: πρόκειται αφ’ ενός μεν για την φιλολογική ερμηνευτική των κειμένων του 19ου αιώνα και αφ’ ετέρου για την φιλοσοφική ερμηνευτική της ανθρώπινης καταστάσεως του 20ου αιώνα....
Η ιεροποίηση της αποσπασματικότητας είναι το πρόδηλο περιεχόμενο της ιεροποίησης των κειμένων, της μεταμόρφωσής τους, δηλαδή, σε ιερά μικροσκοπικά αντικείμενα μέσω των οποίων το πάθος της συλλογής καθίσταται το κυρίαρχο πάθος της μικροσκοπικής ματιάς πάνω στον κόσμο, την ιστορία και την πρόζα του κόσμου....
Γιατί το κείμενο και γιατί ο σωσίας του; Ιδού ένα ερώτημα που η απάντησή του συμπλέκει δύο περιοχές οι οποίες, αν και φαινομενικά ασύμβατες, εντούτοις τέμνονται εντός των ορίων της κειμενικότητας, παροχετεύοντας το κείμενο στη λειτουργία της ανάγνωσής του, ενώ ταυτοχρόνως αποκαλύπτει τον αναγνώστη ως ιδρυτικό όρο του κειμένου....
Ο Φρόυντ υφαίνει έναν ιστό ερμηνειών διχασμένων ανάμεσα στους δύο τόμους των εναισθήσεών του: στο διαφωτιστικό του απόθεμα και στον λανθάνοντα ρομαντισμό του....
Η τραγωδία του ανθρώπινου πεπρωμένου μέσα στον κόσμο και η τραγωδία του κόσμου μέσα στο ανθρώπινο πεπρωμένο: η πρόταση αυτή έχω την γνώμη πως θα μπορούσε να μας περιγράφει την κατεύθυνση του στοχασμού του Παπαϊωάννου....
Η κουλτούρα της εκροής είναι η μέσω του μπαρόκ ίχνους απελευθέρωση της εσωτερικότητας από την τυραννία της εξωτερικότητας, ή ακόμη η λύτρωση από την αντίθεση μεταξύ εσωτερικότητας και εξωτερικότητας που καταδυναστεύει όχι μόνο τη μεταφυσική του in der welt οικείν, αλλά και την διαρκή σύγκρουση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινόμενου in der Buch ονομάζειν το οικείν....
Βιώνουμε έναν μετα-ρομαντικό κόσμο εντός του οποίου τα προτάγματα του ρομαντικού υποκειμένου, μολονότι κάτω από και μέσα σε διαφορετικά μορφώματα του κοινωνικού/πολιτικού, δεν παύουν να αποτελούν την αιχμή του δόρατος της κριτικής της σύγχρονης κουλτούρας και του σύγχρονου πολιτισμού....
Τα κείμενα του τόμου πραγματεύονται τα φιλοσοφικά και αισθητικά αδιέξοδα που προκύπτουν οσάκις οι κλασικές ηθικές και ανθρωπιστικές αξίες και τα ιδεώδη της τέχνης και της λογοτεχνίας εμπλέκονται στον ιστό του νεκρικού κόσμου των Ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, επιχειρώντας σπασμωδικά να επαναπροσδιορίσουν το λόγο ύπαρξης μπροστά σε έναν θάνατο που έχει πάψει πια να είναι θάνατος όντας μια παραλυτική γεγονικότητα θανάτου....
Ο Ρομαντισμός του 19ου αιώνα δεν είναι μόνο μια αντίληψη για την τέχνη· δεν είναι μόνο μια φιλοσοφική θεωρία ή ένα φιλοσοφικό σύστημα· δεν είναι μόνο μια πίστη για την ψυχική απολύτρωση του ανθρώπου, δηλαδή μια πίστη στη σχέση του ανθρώπινου με το Απόλυτο και το υπερουράνιο· δεν είναι ακόμη μια θέση σχετικά με το πολιτιστικό και κοινωνικό κοσμοείδωλο και το πολιτιστικό συν-κείμενο της ιστορικής εποχής που γέννησε και ανέθρεψε τον Ρομαντισμό· είναι όλα αυτά συγχρόνως, αλλά επιπλέον και πρωτίστως είναι μια στάση απέναντι στη ζωή, ένα ύφος και ένα ήθος ζωής, ή, εάν θέλετε, μια τέχνη του ζην....
Πώς θα μπορούσαμε σήμερα να κατανοήσουμε τους συστατικούς όρους και τη λειτουργία αυτού του πράγματι ομιχλώδους κοινωνικού στρώματος το οποίο ορίζεται και αυτοκαθορίζεται με τον γενικότατο όρο "διανοούμενοι"; Τι θα ήταν σε θέση να μας προσφέρει μια κοινωνιολογική θεώρηση της στάσης των διανοουμένων μέσα στην κοινωνία; Και πόσο είναι θεμιτό να προσδιορίζουμε την ουσία του διανοουμένου σε άμεση αναφορά προς τη στάση την οποία ο διανοούμενος τηρεί απέναντι στην κυρίαρχη ιδεολογία και την εξουσία, δηλαδή απέναντι στο θεσμισμένο κοινωνικό-πραγματικό;rnΣε τελική ανάλυση φαίνεται να ισχύει απόλυτα η απόφανση του Αντόνιο Γκράμσι σύμφωνα με την οποία "θα μπορούσε να πει κανείς ότι όλοι οι άνθρωποι είναι διανοούμενοι, ωστόσο, δεν λειτουργούν όλοι ως διανοούμενοι μέσα στην κοινωνία"....
Η κοσμοαντίληψη του Ρομαντισμού και, κυρίως, το ισχυρό και ανατρεπτικό της όραμα γνώρισαν μια πραγματικά αστραπιαία διάδοση στις δυτικές κοινωνίες του τέλους του 18ου αιώνα....
Πώς μπορούμε να προτάξουμε μια ανατρεπτική θεωρία κοινωνικής δράσης με θεμέλιο την ουτοπική επιθυμία, τη ριζωμένη μέσα στην ανθρώπινη ψυχή; Ποια σημασία και ποια χρήση μπορεί να έχει ο ουτοπικός προσανατολισμός, ο οποίος γεννά το μέλλον από τον εαυτό του, και του οποίου το παρελθόν είναι αποκλειστικά το μέλλον; Η ανατρεπτικότητα της ουτοπικής παρόρμησης βρίσκεται ακριβώς στην ανεικονικότητά της, η οποία φανερώνεται ως μια δύναμη πίστης, ως μια δυναμική προφητική, που συνεργάζεται με δυνάμεις οι οποίες λανθάνουν στα βάθη της πραγματικότητας....