Jean - Jacques Rousseau (1712-1778). Εξ αιτίας της άτυχης παιδικής ζωής του εγκατέλειψε 16 ετών το καλβινιστικό σπίτι του στη Γενεύη και προσεχώρησε στον Καθολικισμό. Δεν είχε ποτέ συγκροτημένη εκπαίδευση, οι γνώσεις του όμως υπερεπαρκούσαν ώστε το 1742 να δουλέψει στο Παρίσι ως ιδιωτικός δάσκαλος σε σπίτια ευγενών. Ο Ρουσώ γνωρίστηκε με τον Diderot, για του οποίου την "Εγκυκλοπαίδεια" έγραψε άρθρα μουσικής θεωρίας. Ζούσε ανύπαντρος με την Therese Levasseur, με την οποία είχε 5 παιδιά που μεγάλωναν σε ορφανοτροφείο. Επειδή καταδικάστηκαν τα γραπτά του από τον επίσκοπο του Παρισιού και κινδύνευε να φυλακιστεί, εγκατέλειψε ο Ρουσώ το Παρίσι και εγκαταστάθηκε για αρκετά χρόνια στο εξωτερικό, από το 1762 στην Ελβετία και κατά τα έτη 1767-1770 στην Αγγλία. Στην πολιτική φιλοσοφία του ζητούσε ο Ρουσώ ίδια δικαιώματα για όλους τους πολίτες, με δημοκρατική διακυβέρνηση και κοινωνικό έλεγχο. "Οι άνθρωποι γεννιώνται καλοί από τη φύση τους και διαφθείρονται από την κρατούσα εκκλησία, την κακή παιδεία και τις κρατούσες οικονομικές συνθήκες. Ο μόνος δρόμος για να βελτιωθούν είναι να αφεθούν ελεύθεροι". Το έργο του "Du contrat social" (1762), το οποίο ανήκει στα θεμελιώδη έργα υπέρ της σύγχρονης δημοκρατίας, περιέχει τις αρχές της κοινωνικής θεωρίας του Ρουσώ, στην οποία είναι απαραίτητος ο πολιτικά υπεύθυνος πολίτης. Σε ανάλογο βαθμό επηρέασε τις μετέπειτα εξελίξεις και η εκπαιδευτική θεωρία του. Ο Ρουσώ συνέθεσε έργα συμφωνικής μουσικής και έγραψε μυθιστορήματα, τα οποία επηρέασαν τη λογοτεχνία της εποχής του. Θεωρείται ότι προετοίμασε με το φιλοσοφικό του έργο το δρόμο για τη γαλλική επανάσταση.
«Ιδού εγώ λοιπόν, μόνος επάνω στη γη. Δεν έχω πια αδερφό, συνάνθρωπο, φίλο, συντροφιά καμιά πλην του εαυτού μου. Τον άνθρωπο τον πιο κοινωνικό, τον πλέον αγαπητικό,
Προς το τέλος της ζωής του, ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, έχοντας ήδη ολοκληρώσει τις περίφημες Εξομολογήσεις του και γράψει το Ο Ρουσσώ κριτής του Ζαν-Ζακ, θα προβεί, μεταξύ 1776 και 1778, στη συγγραφή μίας ακόμη σειράς αυτοβιογραφικών κειμένων· οι Ονειροπολήσεις ενός μοναχικού περιπατητή είναι το τελευταίο του έργο, που θα δημοσιευθεί μετά θάνατον, το 1782...
Η ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, το δεύτερο από τα τρία μεγάλα αιτήματα της Γαλλικής Επανάστασης στο απόγειο του Διαφωτισμού, ήταν μια κατάσταση που -με ελάχιστες εξαιρέσεις- ο πολιτισμός ποτέ δεν είχε καταφέρει να πλησιάσει...
Ο Ρουσσώ υπογράφοντας το «Κοινωνικό Συμβόλαιο» ως πολίτης της Γενεύης κάνει μια προσπάθεια να θέσει τους όρους για την εύρυθμη λειτουργία μιας δημοκρατικής πολιτείας...
Στον «Λόγο περί της καταγωγής και των θεμελίων της ανισότητας μεταξύ των ανθρώπων», η γραμμή που ακολουθεί ο Ρουσσώ είναι η αντίθεση ανάμεσα στον «φυσικό» και στον «τεχνητό» άνθρωπο, έτσι όπως τον κατασκευάζει η κοινωνία...
Η μικρή τούτη πραγματεία είναι απόσπασμα από ένα ευρύτερο έργο που δοκίμασα να γράψω πριν από χρόνια, χωρίς να υπολογίσω τις δυνάμεις μου, και το παράτησα....