Ανάμεσα στις είκοσι πέντε και πλέον χιλιάδες σελίδες που βρέθηκαν καταχωνιασμένες στο περίφημο πλέον μπαούλο του Πεσσόα, ήταν κι αυτές που αναφέρονταν στα αξιοθέατα της Λισαβόνας....
Άλβαρο ντε Κάμπος: ο εμπνευσμένος μηχανικός των Ωδών Σύμφωνα με τον Φερνάντο Πεσσόα, εμπνευστή και διευθυντή αυτής της μοναδικής ορχήστρας των ετερωνύμων ποιητών, ο Άλβαρο ντε Κάμπος γεννήθηκε στην Ταβίρα στις 15 Οκτωβρίου 1890, σπούδασε μηχανολόγος και στη συνέχεια ναυπηγός-μηχανικός στη Γλασκώβη και έζησε στη Λισσαβόνα, άνεργος....
"Ο δρόμος του φιδιού" είναι μιά πραγματεία μύησης στην γνώση, είναι ένα παζλ που συνθέτει ο Γιάννης Σουλιώτης από γνωστά και ανέκδοτα κείμενα του Φερνάντο Πεσσόα που καλούν στον δρόμο της γνώσης, τον δρόμο που διάνυε ο Πεσσόα σαν τον Οδοιπόρο του, παραμυθούμενος για λίγο ή περισσότερο με γοητευτικές συναναστροφές: με τους αρχαίους Έλληνες θεούς, την Μεταφυσική, την Αλχημεία, την Μασονία, την Καβάλα, τους Ναϊτες, τους Ροδόσταυρους, την Επιστήμη, την Τέχνη, την Θρησκεία....
Το ειρωνικό, αιρετικό, σοφιστικό πνεύμα του Πεσσόα, που έλκεται τα μέγιστα από τον λόγο και τον αντίλογο, δεν θα μπορούσε να μην αγαπάει τη συντομία, την ακρίβεια, τη μαθηματική και ταυτόχρονα ρητορική φύση των αποφθεγμάτων και των αφορισμών....
Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η ιδιοφυΐα δεν αναγνωρίζεται στη εποχή της γιατί έρχεται σε αντίθεση με αυτήν, τίθεται όμως το ερώτημα γιατί αναγνωρίζεται απο τις επερχόμενες γενιές....
Αποσπασματικό, κρυφό ημερολόγιο, κείμενο εναγώνιας ενδοσκόπησης, απόπειρα εξερεύνησης του φαινομένου της ύπαρξης, ανίχνευση των ορίων ανάμεσα στο είναι και το μη είναι, μα πάνω απ όλα μια ατέρμονη αυτο-εξιστόρηση, είναι το "Βιβλίο της Ανησυχίας" όπου, πίσω από τις εξομολογήσεις του διάφανου βοηθού λογιστή Μπερνάρντο Σουάρες, διακρίνουμε μια από τις δεσπόζουσες φυσιογνωμίες της παγκόσμιας λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, τον Πορτογάλο ποιητή Φερνάντο Πεσσόα....
Αν τα καθαυτό λογοτεχνικά έργα του Φερνάντο Πεσσόα τον έχουν καθιερώσει -πολλά χρόνια μετά θάνατον- ως έναν από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους δημιουργούς του 20ού αιώνα, αυτή η συλλογή δοκιμίων, δημοσιευμάτων και σκόρπιων κειμένων μας παρουσιάζει τη φιλοσοφική του πλευρά και, αναδεικνύει την κοσμοθεωρία του ως καλλιτέχνη....
Η Αγωγή του Στωικού είναι αναπόφευκτο να φέρει στη μνήμη του αναγνώστη το Βιβλίο της Ανησυχίας, όπως και ο συγγραφέας της "βαρόνος ντε Τέιβε" τον αντίστοιχο "ετερώνυνο" του Φερνάντο Πεσσόα "Μπερνάρντο Σοάρες"....
Γραμμένο σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα πριν, το 1917, και δημοσιευμένο μόλις το 2009, το διήγημα "Ο Οδοιπόρος" συνιστά το πλέον πρόσφατο δείγμα του ανεξάντλητου θησαυρού που κρύβει το μυθικό μπαούλο που μας κληροδότησε ο Φερνάντο Πεσσόα....
Για πρώτη φορά το κείμενο του Φερνάντο Πεσσόα, "Ultimatum", θεωρείται ένα από τα πλέον βίαια του όλου έργου του, μεταφράζεται στα ελληνικά και παρουσιάζεται στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό....
Ο Πεσσόα, λάτρης των αστυνομικών μυθιστορημάτων, θέλοντας να ανταγωνιστεί τα αγγλοσαξονικά μοντέλα των Έντγκαρ Άλλαν Πόε και Σέρλοκ Χολμς, δημιούργησε τον χαρακτήρα ενός "υπερ-συνειδητού" ντετέκτιβ, για τον οποίο κάθε αστυνομική έρευνα είναι, πριν και πάνω από όλα, μια άσκηση λογικής κρίσης....
Το νεανικό γραπτό του Φερνάντο Πεσόα που "υπογράφει" ο συνομήλικος ετερώνυμός του Αλεξάντερ Σερτς -δημοσιευμένο για πρώτη φορά το 1978-, μας γνωρίζει μιαν άλλη πτυχή της αφηγηματογραφίας του: το διήγημα τρόμου....
Τελευταίος της βασικής τριάδας των ετερωνύμων ως προς τη σειρά γέννησης, μετά τον Αλμπέρτο Καέιρο και τον Ρικάρντο Ρέις, τη θριαμβική εκείνη ημέρα της 8ης Μαρτίου 1914, ο Aλβαρο ντε Κάμπος είναι, σύμφωνα με τον Αντόνιο Ταμπούκι, "ένα διπλό πρόσωπο, στο βαθμό που είναι πρόσωπο της μυθοπλασίας που δημιουργεί μυθοπλασία, ένα λογοτεχνικό πρόσωπο που δημιουργεί με τη σειρά του λογοτεχνία....
Ο Φερνάντο Πεσσόα εργάστηκε ως μεταφραστής και συντάκτης εμπορικών επιστολών, διαφημιστής και κειμενογράφος, ενώ δοκίμασε επίσης την τύχη του ως εκδότης, πρωτοποριακός εφευρέτης και επιχειρηματίας....
Είναι ο Διάβολος "πνεύμα του καλού"; Είναι "ο μικρότερος τη τάξει αδελφός του Θεού" τον οποίο ο ίδιος ο Δημιουργός "ψάχνει για να τον συμπληρώσει"; Τρία ανατρεπτικά διηγήματα του μεγάλου Φερνάντο Πεσσόα....
Από την τρυφερή του ηλικία, ο Φερνάντο Πεσσόα θα έρθει αντιμέτωπος με την εμπειρία της απώλεια στις πιο οδυνηρές της εκφάνσεις και η θεματική του θανάτου θα απασχολήσει εξίσου τον ορθώνυμο συγγραφέα και τους ετερώνυμούς του: τον Αλμπέρτο Καέιρο, τον Ρικάρντο Ρέις, τον Άλβαρο ντε Κάμπος, τον Μπερνάντο Σοάρες, τον Μπαράο ντε Τέιβε...
Τα χαϊκού του Φερνάντο Πεσσόα, χαρακτηριστικά του πνεύματος αυτού του τόσο ιαπωνικού και τόσο οικουμενικού, συνάμα, ποιητικού είδους, αποκαλύπτουν μια «άλλη πτυχή» της πολύπλευρης λογοτεχνικής δραστηριότητας του μεγάλου Πορτογάλου… Μια πτυχή διόλου απροσδόκητη, πάντως, για τον ποιητή που, μέσω των περίφημων ετερωνύμων του, διακήρυσσε ότι κάθε σκέψη του ήταν «μια αίσθηση», καθώς σκεφτόταν «με τα μάτια και τ’ αυτιά», ή δήλωνε με αφοπλιστική απλότητα ότι «δεν υπάρχει», ακριβώς όπως ο ποιητής που συνθέτει χαϊκού δεν υφίσταται στα ποιήματά του...